සමහර විටක වේලාව මධ්‍යම රාත්‍රියට ආසන්නව තිබෙන්නට ඇත. අප පිලිසඳර අවසන් බව හගවමින් නිවැසේ ප්‍රධානියා තම අසුනින් නැගී සිටියාය.ඔවුනටම ආවේනික වූ අපූරු සංස්කෘතික රටාවන් පිලිබදව අපූර්ව තොරතුරු වලින් පිරී තිබූ එම සංවාදය මාතුල ඇති කර තිබුනේ මහත් තෘප්තිකර බවකි. බුද්ධිමය ප්‍රබෝධයකි. තීව්‍ර මට්ටමක චෙස් ක්‍රීඩාවකදී හදිස්සියේ මනස හඳුනා ගන්නා නව රටාවක් ඔස්සේ සිතට දැනෙන ආකාරයේ අපූර්ව රසයකි. තවත් විටක සංකීර්න පරිගණක පද්ධතියක් වෙනුවෙන් සැකසෙන ඇල්ගොරිතමයක් සදහා වඩාත් නම්‍ය නව රටාවක් සිත හඳුනාගත්විට ඇති වන ආකාරයේ සතුටකි. වඩාත්ම සරලව එක කාරනයක් අවධාරනයෙන් පැවසිය යුතුය. ඔවුනගේ සංස්කෘතික රටාවල අමුතුම අස්වාභාවික ලෙසට දැනෙන දෑ වලින් සමන්විතව ඇති බවක් නොදැනුනද අප දන්නා හඳුනන සංස්කෘතීන් වසර සිය දහස් ගනනක් ඔස්සේ වර්ධනය වෙමින් තිබුනද හඳුනා ගෙන නැති වඩාත් පහසු මිනිස් මිත්‍ර ස්වභාවයන් ගෙන් ඒවා සමන්විතව තිබීමය.
ස්වභාවික දැ වලින් නිමව තිබුනද නිදි යහන සුවපහසු බවක් ගෙනේ. නිඳි යහනේ දකුනු ඇලයටවී ඔබ්බෙන් වන කවුලුව තුලින් බැලූ විට පෙනෙන්නේ කඳු බෑවුමට පහලින් වන විශාල වගා බිම් යායය. ඊටත් දුරින් පෙනෙන්නේ ආශ්‍රම කඳු යායය. කඳු බෑවුමේ තැනින් තැන පෙනෙන නිවෙස් වල ආලෝක සිලු මෙන්ම වගා බිම් වලද තැනින් තැන වන තාවකාලික නිවෙස් වල දැල්වෙන ගිනි මැලයන් මෙන්ම ඇතින් දිලෙන තරු කැට පරිද්දින් පෙනෙන ආශ්‍රම භූමියේ පහන් සිලු සියල්ල එකව මැවෙන්නේ අසිරිමත් දසුනකි. එයට එකවන ඈතින් ඉදහිට ඇසෙන රාත්‍රී මිත්‍ර වන සතෙකුගේ හඬවල් එක්වන විට අත්දැකීම වඩාත් සිත්ගන්නා සුලු වේ. ඔවූහුගේ දු දරුවන් රටේ ප්‍රධාන අධ්‍යාපනයෙන් ඉවත් කර දැමීමක් නොමැත. නමුත් ඔවුන් රටේ අධ්‍යාපනයට පිවිසෙන්නට පෙර තම ප්‍රාදේශීය දැන මුතුකම් වලින් පරිනතවේ. සම්මත අධ්‍යා පනයට අනූව සිතන විටදී "පෙර පාසැල් දරුවන්" හා "පරිනතබව " එකට නොගැලපෙන වදන් දෙකක් ලෙසට හැගෙනු ඇත. සත්‍යනම් මෙහිතී ඒවා එසේ වෙයි. තමන්ගේ අනන්‍ය බව මේ දරුවන් තමන්ගේ ද්විතීක අධ්‍යාපනයට පෙර හඳුනා ගනි. එය පදනමව ලොකයේ අධ්‍යාපනයට පිවිසෙන ඔවුන් තුලට පැමිනෙන බාහිර දැනුමට පදනම දෙදරවා නැගී සිටින්නට නොහැකි වේ. සමහර විටක ඔබ වැරදිය. මා මෙ අකියන පෙර අධ්‍යාපනය බිය ගැන්වීමක් නැතිනම් වෙන යම් ආකාරයක අනිසි මනස් ගත කිරීමක් නොවේ. එය වඩා පුලුල් අවබෝදයකි. අපගේ සුවිශේෂී දැනිම් කාරනාපවා ඔවුනගේ ප්‍රාතමික ආභාශයන් ඉදිරියේ යෝධයන්වී හදාරන්නන්ගේ මනස් අත්පත්කරගන්නට අසමත්වේ. වරක් ප්‍රකට විද්වතෙකු කල ප්‍රකාශයක් සිතට නැගේ. "බොහෝ විට දැනුම ගොඩ නගන්නේත් වෙනස්කරන්නෙත් විද්වතුන්ට අයිති සම්මත් ඇදුම් පැලඳුම් පැලඳ ගත් සහතික කල දැනුම ඇත්තන් විසින්ම නොවේ".
Pubudu Siriwansa
